Pluton i Charon

DANE O PLUTONIE I CHARONIE

Pluton

Charon

Masa:

0,0022 masy Ziemi, 1,3 x 1022 kg

0,0003 masy Ziemi, 1,8 x 1021 kg

Średnica równikowa:

2324 km

1212 km

Gęstość:

2 g/cm3

2 g/cm3

Temperatura:

-230°C

-230°C

Średnia odleglość od Słońca:

między 29,65 a 49,28 j. a. (Pluton z Charonem poruszają się po bardzo wydłużonej orbicie eliptycznej).



Zdjęcie Plutona z teleskopu kosmicznego Hubble'a. Nawet przez taki teleskop nie da się zauważyć szczegółów na jego powierzchni. Widać tylko zarysy, które i tak są zniekształcone przez powiększenie komputerowe.


Neptuna odkryto wówczas, gdy starannie przebadano małe niedokładności w ruchach Urana. Na początku XX wieku astronomowie ledzili z uwagą ruchy Neptuna i doszli do wniosku, że może istnieć jeszcze bardziej odległa planeta. Przez ponad 20 lat poszukiwania nie dały wyników. Dopiero w 1930 roku młody wówczas astronom z Obserwatorium Lowella w Arizonie, Clyde Tombaugh, ogłosił odkrycie bardzo słabej planety. Odnalazł ją po niesłychanie żmudnych i dokładnych przeszukiwaniach "podejrzanych części" nieba. Planecie nadano nazwę Pluton. Średnica Plutona wynosi 2324 km. Porusza się on po bardzo wydłużonej orbicie - nie może być bliżej niż 4425 mln km od Słońca, ale może być oddalony także o 7375 km.
W 1979 roku Pluton znalazł się bliżej niż przebiega orbita Neptuna i aż do roku 1999 nie będzie najdalszą planetą.
Fotografie Plutona z 1978 roku pokazują jego tarczę w kształcie jaja. Nasuwało to podejrzenie, że Pluton ma księżyc krążący tak blisko planety, że teleskopy nie były w stanie rozdzielić obrazów tych dwu obiektów. Podejrzenie to zostało potwierdzone. Najostrzejszy obraz Plutona z Charonem dostarczył teleskop Hubble'a. Pluton i Charon odległe są od siebie o 20 000 km i tworzą właściwie parę karłowatych planet. Są do siebie zwrócone zawsze tą samą stroną - krążą wokół Słońca jak para tancerzy patrzących sobie w oczy. Obliczono, że masa Plutona to zaledwie 0,0022 (1/440) masy Ziemi.

Zamarznięte pustkowie

Na Plutonie jest niebywale mrono - zimą temperatura powierzchniowa osiąga -230°C. Przy największym zbliżeniu do Słońca, kiedy i tak jest 30 razy dalej od niego niż Ziemia, temperatura osiąga -200°C. Z Plutona Słońce byłoby widoczne jak jasna gwiazda, ale dałoby się zauważyć także jego tarczę, nie bylby to tylko świecący punkt.
Pluton ma bardzo cieniutką atmosferę, która prawdopodobnie zimą opada wymrożona na grunt. Skaliste jądro pokrywa gruba warstwa lodu z wody i metanu. Pluton jest inny niż planety ziemiopodobne, które mają większą od niego gęstość, jako że ich jądra zawierają żelazo i nikiel. Jest też zupełnie inny niż gazowe planety-olbrzymy, takie jak jego sąsiad Neptun. Czym więc jest?

Pluton i Charon są zbyt daleko, by dało się na ich tarczach zauważyć, nawet przez największe teleskopy szczegóły. Oto prawdopodobny wygląd Charona z powierzchni Plutona.


Pas Kuipera

Na dalekim krańcu Układu Słonecznego, za Neptunem, znajduje się pierścień maiych planetarnych obiektów znany jako tzw. pas Kuipera. Znaleziono tam około trzydziestu obiektów o rozmiarach 100-200 km, a Pluton być może porusza się wewnątrz tego pasa. Charon mógł więc być wychwycony z tego pasa przez Plutona, a Neptun mógł wychwycić Trytona. Planetozymale, jak nazywają się tamte miniplanetki, są pozostałością materiału, z jakiego tworzyły się na początku duże planety w Układzie Słonecznym.
Skład chemiczny Plutona i Charona przypomina skład komet, choć są to ciała znacznie od komet większe. Powierzchnie małych planetozymali także pokrywa materiał podobny do kometarnego.
Niedługo może się okazać, że w rzeczywistości nietypowy Pluton nie jest planetą, ale największym obiektem krążącym w pasie Kuipera.

Poszukiwania planety X

Wydaje się, że obecnie odkryte już zostały wszystkie duże obiekty wewnątrz orbity Plutona. Obiekty z pasa Kuipera mają rozmiary porównywalne z planetoidami. Znacznie dalej od Słońca, w odległoci około roku wietlnego, dotarlibymy do kometamego obłoku Oorta. Możemy tam z pewnocią odnaleć niezliczone drobne kawałki lodowych obiektów, ale nie dużą planetę. Chociaż więc od czasu do czasu prowadzi się jeszcze poszukiwania, astronomowie sądzą, że poza Plutonem nie ma żadnej dużej planety. Poszukiwania tajemniczej planety X były daremne.

Zdjęcie Plutona i Charona uzyskane przez teleskop kosmiczny Hubble'a.